Hoe snel bewegen wij door de ruimte en waarom draait de Aarde eigenlijk?

De rotatie van de Aarde om haar as en de baanbeweging van de Aarde om de Zon zijn twee aparte bewegingen.  Ten eerste de rotatie. De aardrotatie duurt iets minder dan 24 uur. De afstand die wordt afgelegd in die 24 uur hangt af van de plaats op Aarde waar iemand zich bevindt. Bij de evenaar maak je een volle ronde, terwijl iemand die op de noord- of zuidpool staat slechts om zijn eigen as draait en dus helemaal geen afstand aflegt. De totale afstand die in een omwenteling wordt afgelegd hangt dus af van de breedtegraad. Je kunt daarmee uitrekenen dat de snelheid op de evenaar zo’n 1674 km per uur is. Wij Nederlanders wonen op 52 graden noorderbreedte. Dan is te berekenen dat wij toch nog zo’n 1031 km per uur aan snelheid hebben.

Naast haar aswenteling beweegt de Aarde ook nog in een baan om de Zon. Die beweging geldt uiteraard voor de hele Aarde en is dus onafhankelijk van waar je je bevindt. De baansnelheid is in dat geval ruim 107200 km per uur. Dit is ongeveer 30 km per seconde!
Verder geldt nog dat onze Zonnestelsel ten opzichte van de sterren in de lokale omgeving een snelheid van ongeveer 1818 km per seconde heeft en dat ons Zonnestelsel een keer in de circa 220 miljoen jaar om het centrum van het Melkwegstelsel draait met een snelheid van circa 220220 km per seconde!

Dat zijn dus gigantische snelheden. Maar…. waarom draait de Aarde nu eigenlijk om haar eigen as?

Om deze vraag goed te kunnen beantwoorden, moeten we eerst gaan kijken naar waarom ons Zonnestelsel roteert. Dat heeft te maken met het feit dat ons Zonnestelsel is gemaakt uit een enorme wolk van stof en gas die is gaan samentrekken. In zo’n wolk zitten heel veel deeltjes, waarvan er ook flink veel zijn samengeklonterd. Alle deeltjes en klonten bewegen kriskras in het rond en als je alle bewegingen bij elkaar zou optellen, dan is het resultaat een heel kleine rotatie. Als het “ideale” wolk zou zijn, dan zouden alle bewegingen elkaar precies opheffen, waardoor er geen rotatie zou zijn, maar dat is natuurlijk niet de werkelijkheid.

Op het moment dat de Zon was gevormd, is de wolk nog meer gaan samenpersen. Daardoor wordt de ronddraaiende beweging versterkt. Denk maar aan een ijsdanseres. Wanneer zij haar armen intrekt, gaat ze harder draaien. Zo werkt dat dus ook in zo’n wolk. Alleen is het effect veel heftiger, omdat de wolk natuurlijk veel groter is dan een ijsdanseres en ook veel meer gaat krimpen. Doordat de rotatie enorm toeneemt, gaat deze wolk ook afplatten. Daarom is ons Zonnestelsel ook plat. En uit deze ronddraaiende schijf (wat eerst dus een wolk was) zijn uiteindelijk de planeten gevormd. Dat is ongeveer op dezelfde manier gebeurd als dat de Zon is ontstaan. Dat betekent dat dus ook de planeten zullen moeten roteren.

Het vermoeden leeft dat bij de Aarde ook nog het ontstaan van de Maan een rol heeft gespeeld in de rotatie. De Maan is namelijk naar men vermoed ontstaan uit een botsing met de planeet Theia (die ongeveer de grootte van Mars had). Zo’n botsing zal zeker invloed hebben gehad op de rotatie en is ook een mogelijke verklaring voor het feit dat de aardas een beetje onder een hoek staat (dat noemen we inclinatie).